Prawa i obowiązki rodziców dzieci umieszczonych w pieczy

Prawa i obowiązki rodziców dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej

1. Władza rodzicielska

umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej jest formą ograniczenia rodzicom władzy rodzicielskiej. W sytuacji gdy sąd ograniczy rodzicom władzę rodzicielską przez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej, to rodzice są nadal uprawnieni i zobowiązani do decydowania o istotnych dla dziecka sprawach (np. wyrażenie zgody na leczenie lub przeprowadzenie zabiegu, zwrócenie się do sądu o wyrażenie zgody na odrzucenie
w imieniu małoletniego spadku, a po jej uzyskaniu, odrzucenie w imieniu dziecka spadku, złożenie wniosku o orzeczenie o niepełnosprawności, złożenie wniosku o wydanie paszportu czy dowodu osobistego, złożenie wniosku do poradni psychologiczno – pedagogicznej) i tym samym do ścisłej współpracy z podmiotem pieczy zastępczej na rzecz dobra dziecka.
Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.
Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem,
W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd rodzinny może orzec jej zawieszenie. Zawieszenie będzie uchylone, gdy jego przyczyna odpadnie.
Rodzice dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej mogą wnioskować do sądu rodzinnego o przywrócenie im władzy rodzicielskiej, jeśli ustały przyczyny dla których sąd zaingerował w jej zakres.
W sytuacji ustania przyczyny, która była podstawą ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej, tylko sąd rodzinny może władzę rodzicielską przywrócić.

2. Kontakty rodziców z dzieckiem umieszczonym w rodzinnej pieczy zastępczej

Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo utrzymywania ze sobą kontaktów.
Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności bezpośredni kontakt rodzica z dzieckiem i dziecka z rodzicem (np. odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd rodzinny ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem. Sąd rodzinny może w szczególności zakazać spotykania się z dzieckiem, zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd, ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość, zakazać porozumiewania się na odległość.

Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania.

W sytuacji braku porozumienia pomiędzy opiekunem zastępczym a rodzicem, co do sposobu kontaktów z dzieckiem, możliwe jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o uregulowanie kontaktów.
Sąd rodzinny, orzekając w sprawie kontaktów z dzieckiem, może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierować ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń.
Sąd rodzinny może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.

3. Obowiązek alimentacyjny

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej nie zwalnia rodziców z obowiązku alimentacji na jego rzecz. Przeszkodą nie jest zatem ograniczenie, zawieszenie czy pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Opiekun zastępczy lub Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie we Wrocławiu są uprawnieni aby wystąpić do sądu z pozwem o alimenty przeciwko rodzicom dziecka. Należy mieć na uwadze, że Dyrektor jest do tego zobowiązany po upływie roku od umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka.
Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Dochodem dziecka nie będzie świadczenie na pokrycie jego kosztów utrzymania w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, które jest finansowane ze środków budżetu państwa.
Sprawa o alimenty może zakończyć się zasądzeniem od rodziców żądanej kwoty alimentów na rzecz dziecka, które będą płatne do rąk opiekuna zastępczego lub Dyrektora placówki, chyba że sąd postanowi inaczej.
W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (np. podwyższenie alimentów).
Fakt uzyskania przez dziecko pełnoletności nie oznacza, że obowiązek alimentacyjny rodziców wygasa bowiem uprawniony może znajdować się w sytuacji, w której nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać (np. nadal kształci się i nie ma wyuczonego zawodu).